Το Χαρτοφυλάκιο του Ourwallet: Απρίλιος 2021

Το περασμένο εξάμηνο ήταν μία από αυτές τις κλασικές συγκυρίες, που επιβεβαιώνουν την φράση: “The stock market is not the economy“.

Πως γίνεται στην μέση της χειρότερης οικονομικής ύφεσης των τελευταίων δεκαετιών, οι επενδυτικές αγορές να έχουν εκτοξευτεί σε τέτοια ύψη; Έχουν δίκιο όσοι μιλάνε για φούσκες έτοιμες να σκάσουν;

Και γιατί κάποιοι άλλοι προειδοποιούν για μία ξεχασμένη απειλή από το παρελθόν, που αρχίζει με το γράμμα “Π”;

Τι είναι το χαρτοφυλάκιο του Ourwallet;

Είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα για το πως ένας ιδιώτης στην Ελλάδα, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις ή εμπειρία στις επενδύσεις, μπορεί να κάνει μόνος του ένα απλό μακροπρόθεσμο πρόγραμμα αποταμίευσης, χρησιμοποιώντας μόνο 2-3 τίτλους ETF ή αμοιβαίων κεφαλαίων δείκτη, με καλύτερες αποδόσεις και χαμηλότερο κόστος από ότι τα παραδοσιακά Α/Κ ενεργής διαχείρισης, ή ένα αντίστοιχο ασφαλιστικό πρόγραμμα.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του χαρτοφυλακίου μας είναι:

• Διάρκεια επένδυσης 20 ετών, με έναρξη τον Οκτώβριο του 2017.
• Αρχικό κεφάλαιο € 3000, με εισφορά € 500 και εξισορρόπηση κάθε εξάμηνο.
• Προφίλ 50% μετοχών αναπτυγμένων οικονομιών, 10% αναπτυσσόμενων, και 40% διεθνών κρατικών ομολόγων.
• Χρήση ETF χαμηλού κόστους, με μέση ετήσια προμήθεια 0,20%.

Για περισσότερες λεπτομέρειες για το χαρτοφυλάκιο μας, μπορείτε να διαβάσετε το εισαγωγικό άρθρο μας.

Το Ourwallet δεν είναι επενδυτικός σύμβουλος. Το χαρτοφυλάκιο αυτό είναι ενδεικτικό και δεν αποτελεί πρόταση για τις ανάγκες κάποιου συγκεκριμένου επενδυτή. Θα πρέπει να εξετάζετε οι ίδιοι τα χαρακτηριστικά των επενδυτικών τίτλων που σας ενδιαφέρουν, με βάση τις δικές σας ανάγκες και δυνατότητες.

COVID, lockdowns & εμβόλια

Έχει περάσει ήδη πάνω από ένας χρόνος, από τότε που η ξαφνική εμφάνιση του κορονοϊού ανάγκασε τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να επιβάλλουν αυστηρά μέτρα προστασίας του πληθυσμού. Με ήδη πάνω από 120 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα, και σχεδόν 3 εκατομμύρια θανάτους, ελάχιστοι πια αμφισβητούν ότι αντιμετωπίζουμε την χειρότερη υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 χρόνων. Οι ειδικοί συγκρίνουν την τρέχουσα συγκυρία με την Ισπανική γρίπη του 1918 που τότε μόλυνε το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, και προκάλεσε περίπου 50 εκατομμύρια θανάτους, μέσα σε δύο μόλις χρόνια.

Μπροστά σε μία τέτοια εφιαλτική προοπτική, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν αναγκαστεί να διατηρήσουν τα περισσότερα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας και των δραστηριοτήτων, με οδυνηρές συνέπειες στην οικονομία. Ο ΟΟΣΑ υπολογίζει την πτώση του ΑΕΠ διεθνώς για το 2020 σε -4,5%, με την μεγαλύτερη μείωση να σημειώνεται στις χώρες όπου ο κορονοϊός είχε και την μεγαλύτερη εξάπλωση.

Ευτυχώς φαίνεται να υπάρχει φως στον ορίζοντα. Μετά από μία πρωτόγνωρη (και πολυέξοδη) προσπάθεια, οι φαρμακευτικές εταιρείες κατάφεραν να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν σε χρόνο-ρεκόρ τα πρώτα αποτελεσματικά εμβόλια κατά του κορονοϊού. Και εφόσον δεν διαθέτουμε ακόμα ένα αποτελεσματικό φάρμακο για όσους ήδη νοσούν από τον Covid-19, το μεγάλο στοίχημα είναι πόσο γρήγορα οι εταιρείες θα καταφέρουν να παράγουν, και οι κυβερνήσεις να διανείμουν, τα δισεκατομμύρια εμβόλια που απαιτούνται για να χτιστεί η αναγκαία ανοσία του πληθυσμού.

Ο ΟΟΣΑ στην τελευταία έκθεση του για την διεθνή οικονομία, αναφέρει ότι η έγκαιρη κυκλοφορία των εμβολίων σε όλο τον κόσμο είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας για να επανέλθει η οικονομική δραστηριότητα (και η ζωή μας) στο φυσιολογικό. Μέχρι στιγμής οι αναλυτές προβλέπουν ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα καταφέρουν μέχρι το τέλος του 2021 να εμβολιάσουν το 70% του πληθυσμού τους, πετυχαίνοντας έτσι την πολυπόθητη γενική ανοσία. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο θετικά για την Ασία και την Νότια Αμερική, που θα πρέπει να περιμένουν μέχρι τα τέλη του 2022 για να πετύχουν το ίδιο. Και δυστυχώς η Αφρική έρχεται για άλλη μία φορά σε δεύτερη μοίρα, αφού δεν προβλέπεται να φτάσει στο επίπεδο αυτό πριν το 2023.

Όμως όπως συμβαίνει πάντα σε μεγάλες και κρίσιμες συγκυρίες, οι πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες περιπλέκουν τα πράγματα αφού τα εμβόλια έχουν γίνει “μήλο της έριδος” και εργαλεία άσκησης πολιτικής. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δυσκολεύονται να πιάσουν τους στόχους παραγωγής για τους οποίους δεσμεύτηκαν, με αποτέλεσμα στις ΗΠΑ, το Ην. Βασίλειο, την ΕΕ και την Ινδία να καθυστερούν άμεσα ή έμμεσα τις εξαγωγές μέχρι να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Από την άλλη η Ρωσία και η Κίνα ήδη ασκούν “διπλωματία εμβολίων” με τις εξαγωγές τους σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας, ενώ και η Βρετανία προσφέρει στην Ιρλανδία μερίδιο από την δική τους παραγωγή παρακάμπτοντας την ΕΕ.

Παρά τις δυσκολίες όμως, η αρχή του τέλους είναι ορατή. Οι κυβερνήσεις των αναπτυγμένων χωρών ελπίζουν βάσιμα ότι μέχρι το τέλος του έτους, οι εμβολιασμοί θα έχουν προχωρήσει τόσο ώστε να μπορούν να αναστείλουν οριστικά τα lockdowns, και να επαναφέρουν την καθημερινότητα μας σε φυσιολογικούς ρυθμούς.

Keynes to the rescue!

Με την οικονομική δραστηριότητα να είναι ακόμα “στον πάγο”, οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να κρατάνε τα επιτόκια στο 0% και τους “εκτυπωτές χρήματος” σε υψηλές στροφές. Είναι φανερό πια ότι κανένας δεν θέλει να επαναλάβει τα λάθη του 2008, όπου οι σφιχτές πολιτικές που υιοθέτησαν τότε οι κυβερνήσεις (ειδικά στην Ευρώπη) λειτούργησαν σαν μπούμερανγκ και καθυστέρησαν την επαναφορά των οικονομιών.

Από την μία ο J.Powell (με την στήριξη και της νέας Υπ.Οικονομικών Janet Yellen, που ήταν και επικεφαλής της Fed επί προεδρίας Obama) δηλώνει ότι δεν θα σταματήσει να αγοράζει κρατικά και εταιρικά ομόλογα, μέχρι η οικονομία να επανέλθει πλήρως και ούτε στιγμή νωρίτερα. Από την άλλη η Christine Lagarde προκαλεί τους κερδοσκόπους να πάνε κόντρα στην νομισματική πολιτική της ΕΚΤ αν τολμάνε, ενώ στην Ιαπωνία η BoJ συνεχίζει να αγοράζει κυριολεκτικά ότι κινείται στις εγχώριες αγορές.

Όμως βρισκόμαστε σε μία πρωτοφανή συγκυρία, και τα συνηθισμένα εργαλεία νομισματικής πολιτικής μάλλον δεν αρκούν για να επανεκκινήσουν την διεθνή οικονομία. Κάποιος άλλος θα πρέπει να βρεθεί, για να δώσει την ώθηση που χρειάζεται.

Με λίγα λόγια, οι κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να σκέφτονται το ίδιο πράγμα:

“Ο Hayek και οι Αυστριακοί του μας ρήμαξαν.
Ο Friedman και οι άλλοι από το Chicago κάτι κάνανε πριν, άλλα τώρα τζίφος.
Τώρα μόνο ο Keynes μπορεί να μας βοηθήσει…”

Ή πιο συγκεκριμένα, οι πολιτικές των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και των χαμηλών χρεών παγίδευσαν όλη την Ευρώπη σε ύφεση για μία δεκαετία, και τις ΗΠΑ σε ασθενική άνοδο. Από την άλλη τα μηδενικά επιτόκια και το “τύπωμα χρήματος” δεν βοήθησαν τους μισθούς και την πραγματική οικονομία, αφού ευνοήθηκαν μόνο οι επενδυτικές αγορές και οι κερδοσκόποι.

Το μόνο που τους έμεινε να δοκιμάσουν, είναι να ακολουθήσουν τις προτροπές του John Maynard Keynes και των σύγχρονων οπαδών του (Modern Monetary Theory), και να ξεκινήσουν μεγάλα επενδυτικά και κατασκευαστικά έργα για να αυξηθούν οι θέσεις εργασίας, οι μισθοί και η κατανάλωση. Θα τα χρηματοδοτήσουν εκδίδοντας και άλλα ομόλογα και αυξάνοντας την φορολογία, ενώ θα παραβλέψουν τις συνέπειες των υψηλών κρατικών ελλειμάτων, αφού η εξυπηρέτηση τους για την ώρα είναι εύκολη υπόθεση χάρη στα μηδενικά επιτόκια.

Και σε όσους φωνάζουν για τον μπαμπούλα του πληθωρισμού, η απάντηση τους είναι: “Ας έρθει! Τόσα χρόνια μας ταλαιπωρεί η ύφεση, πρέπει κάποτε να τελειώνουμε επιτέλους με αυτή!”

Hey big spender!

Στις ΗΠΑ μετά και την πρόσφατη ψήφιση του πακέτου βοήθειας American Rescue Plan ύψους $1,9 τρις, οι συνολικές οικονομικές ενισχύσεις της κυβέρνησης προς ιδιώτες και εταιρείες έχουν ήδη φτάσει τα $5,3 τρις, ενώ η Fed έχει διαθέσει άλλα $3 τρις σε αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων. Η κυβέρνηση Biden όμως δεν αρκείται σε αυτά, και ήδη ετοιμάζει ένα νέο γιγαντιαίο επενδυτικό σχέδιο για την οικονομία, τις υποδομές, την ενέργεια και την παιδεία, ύψους επιπλέον $3 τρις. Τα ποσά αυτά είναι πραγματικά πρωτοφανή, ακόμα και για την μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Φαίνεται ότι με τις απόλυτες (αν και οριακές) πλειοψηφίες τους σε Κογκρέσο και Γερουσία, ο Biden και οι Δημοκρατικοί είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στην αμερικάνικη οικονομία, αυξάνοντας την φορολογία στα υψηλά εισοδήματα και τις εταιρείες, κάνοντας τεράστιες επενδύσεις στις δημόσιες υποδομές, και βάζοντας στο στόχαστρο την μείωση της ανεργίας και της οικονομικής ανισότητας.

Πολλοί παρομοιάζουν τα σχέδια του Biden με το περίφημο “New Deal” του Franklin D.Roosevelt, που έφερε σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και μεγάλα έργα κρατικών υποδομών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ύφεση και η ανεργία που άφησε πίσω της το Μεγάλο Κραχ του 1929. Όπως και τότε βέβαια, έτσι και τώρα κάποιοι δεν βλέπουν με καλό μάτι τις μεταρρυθμίσεις αυτές, περιγράφοντας τις ως “σοσιαλιστικές και αντιαμερικάνικες“…

Όμως οι περισσότεροι αναλυτές υπολογίζουν ότι οι επενδύσεις αυτές, σε συνδυασμό με την ταχύτατη εξέλιξη του προγράμματος εμβολιασμών και τις υψηλές αποταμιεύσεις των αμερικάνικων νοικοκυριών που περιόρισαν τις δαπάνες τους στη διάρκεια των lockdowns, θα φέρουν μία “έκρηξη” κατανάλωσης στις ΗΠΑ με αύξηση 6-8% του ΑΕΠ το 2021, και 3-4% τα επόμενα χρόνια.

Η Ευρώπη προχωράει και αυτή με τα δικά της προγράμματα χρηματοδότησης, αν και με πιο αργά και μπερδεμένα βήματα (όπως πάντα). Τα διάφορα προγράμματα άμεσης οικονομικής ενίσχυσης της Κομισιόν έχουν φτάσει μέχρι τώρα τα €3,7 τρις, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει το δικό της πρόγραμμα αγοράς κρατικών και εταιρικών ομολόγων (PEPP) ύψους €1,8 τρις.

Το ενδιαφέρον όλων για την επόμενη μέρα έχει επικεντρωθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα συνολικού ύψους €1,8 τρις, που θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει και από τα περίφημα “ευρωομόλογα” (τα οποία έγιναν ανάρπαστα στις αγορές). Το πρόγραμμα ρίχνει μεγάλο βάρος στις υποδομές, τις νέες τεχνολογίες και την “πράσινη” ανάπτυξη, και με προτεραιότητα στις χώρες του Νότου όπως το πρόγραμμα “Ελλάδα 2.0” που είδαμε πριν λίγες ημέρες.

Φυσικά όπως και στις ΗΠΑ, έτσι και από εδώ υπάρχουν αντιδράσεις. Οι ευρωσκεπτικιστές στην Γερμανική αντιπολίτευση έχουν ήδη δηλώσει την αντίθεση τους στο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάπτυξης, καταγγέλλοντας στο ανώτατο δικαστήριο το σχετικό νομοσχέδιο, ενώ άλλοι αμφιβάλλουν ότι τα χρήματα αυτά θα αξιοποιηθούν καλύτερα από άλλα παλιότερα προγράμματα (κάτι που γνωρίζουμε πολύ καλά στην Ελλάδα, όπως περιγράφει και η πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ).

Όμως παρά τις αντιδράσεις, τα πράγματα φαίνονται και εδώ να έχουν πάρει τον δρόμο τους, και οι αναλυτές προβλέπουν ότι η ΕΕ θα δει ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν 4% για το 2021 και το 2022 (έστω και χαμηλότερους από τις ΗΠΑ).

Το ενδιαφέρον είναι ότι στην Κίνα, την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να ακολουθήσει μία αρκετά πιο σφιχτή οικονομική πολιτική για την μετά-Covid περίοδο. Αυτό όμως δεν είναι και τόσο παράδοξο, αφού μετά την κρίση του 2008 οι αρχές κινήθηκαν αντίθετα με τις Δυτικές οικονομίες, με ένα πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης άνω των $500 δις που έδωσε στην χώρα ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 6-8% για την επόμενη δεκαετία, και την έφερε στην κορυφή της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως σήμερα η Κίνα αντιμετωπίζει τα αντίθετα προβλήματα από τις δυτικές χώρες, με τον ιδιωτικό δανεισμό να έχει φτάσει σε επίπεδα “φούσκας” και την κυβέρνηση να προσπαθεί να βρει την χρυσή τομή ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις προς μία οικονομία λιγότερο βιομηχανική και πιο καταναλωτική, τον περιορισμό του υψηλού δανεισμού, και την διατήρηση της επεκτατικής οικονομικής και στρατιωτικής πολιτικής της.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, το μήνυμα από τις Δυτικές κυβερνήσεις είναι σαφές:

“Οι ημέρες της λιτότητας τελείωσαν. Ετοιμαστείτε, θα βρέξει χρήμα!”

Μετά από όλα αυτά, κάποιοι μπορεί να νόμιζαν ότι τα χρηματιστήρια θα είχαν εκτοξευτεί τις τελευταίες εβδομάδες. Αμ δε…

The stock market is not the economy

Για όσους παρακολουθούν πιο στενά τις εξελίξεις, η 9/11/2020 ήταν η ημέρα που οι αγορές αποφάσισαν ότι η κρίση του κορονοϊού έληξε, με την αναγγελία από τις εταιρείες Pfizer & BioNTech της πρώτης επιτυχημένης κλινικής δοκιμής εμβολίου. Από τότε και έπειτα, οι αναλυτές μπορούσαν επιτέλους να κάνουν μία σαφή πρόβλεψη για την λήξη των μέτρων προστασίας, και την επανεκκίνηση των οικονομιών.

Έτσι με την βοήθεια και της υψηλής ρευστότητας, και παρά τα τραγικά νέα για τους αυξανόμενους αριθμούς κρουσμάτων και θανάτων μέσα στον χειμώνα, είδαμε ένα φοβερό ράλι στα χρηματιστήρια μέχρι τον Φεβρουάριο. Η όρεξη των επενδυτών ήταν τόσο μεγάλη, που είδαμε πάρα πολλές περιπτώσεις κερδοσκοπίας υψηλού ρίσκου, από την εκτόξευση του Bitcoin, της Tesla και της ARK Investment μέχρι το επικό σπεκουλάρισμα στην Gamestop και την πρόσφατη “μόδα” των Non-Fungible Tokens (NFT).

Όλα αυτά όμως μέχρι τον Μάρτιο, όπου αρχίσαμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα καλά νέα για την οικονομία. Οι εμβολιασμοί άρχισαν να επιταχύνονται, οι κυβερνήσεις ανήγγειλαν τα μεγάλα αναπτυξιακά προγράμματα τους, και οι αναλυτές άρχισαν να μιλάνε δειλά-δειλά για μία επιστροφή σε μία φυσιολογική οικονομία, με φυσιολογικά επιτόκια και χωρίς την ανάγκη υποστήριξης από τις κεντρικές τράπεζες.

Και μετά από όλα αυτά τα καλά νέα, ήταν φυσιολογικό οι αγορές να καταρρεύσουν!

ΟΚ, υπερβάλλουμε λίγο. Οι γενικοί δείκτες των μετοχών δεν επηρεάστηκαν και τόσο, όμως είδαμε μία απότομη διόρθωση στις τιμές των κρατικών ομολόγων ΗΠΑ, και μία σταδιακή αλλά σαφή μετακίνηση από τις δημοφιλείς μετοχές τεχνολογίας και υψηλής ανάπτυξης (growth stocks), προς άλλους κλάδους χαμηλότερου ρίσκου και μικρότερης κεφαλαιοποίησης (value stocks).

Με το επιτόκιο αγοράς των Treasuries να πλησιάζει επικίνδυνα το όριο του 2%, και παρά την ασταμάτητη ρευστότητα από την Fed,  το μήνυμα για τους επενδυτές είναι σαφές: το πάρτι δεν τελείωσε ακόμα, αλλά καλού-κακού ας δούμε που αφήσαμε τα μπουφάν μας…

Η αναταραχή στην αγορά ομολόγων στρίμωξε και πολλές επενδυτικές εταιρείες που ακολουθούσαν στρατηγικές με υψηλή μόχλευση και υπερβολικό ρίσκο. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί μεν να βλέπουν τεράστια κέρδη όσο οι δείκτες και τα επιτόκια συνεχίζουν όπως πριν, όμως μένουν εντελώς εκτεθειμένες όταν οι συνθήκες ξαφνικά αλλάζουν.

Το πιο χαρακτηριστικό “κανόνι” ήταν αυτό της Archegos Capital Management με αξία χαρτοφυλακίου κοντά στα $100 δις, που όχι απλά είδε την αξία της να μηδενίζεται μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά πήρε και στο λαιμό της τις τράπεζες που την χρηματοδοτούσαν, με τις Credit Suisse, Nomura και J.P.Morgan-Chase να υπολογίζουν απώλειες πάνω από $10 δις για τις ίδιες!

Φαίνεται παράλογο οι αγορές να ανεβαίνουν όταν τα πράγματα στην οικονομία πηγαίνουν άσχημα, ενώ όταν η οικονομία πάει καλύτερα, αυτές να πέφτουν! Και αυτό τρελαίνει τους αρχάριους επενδυτές, που τα παρατάνε γκρινιάζοντας για απατεώνες, θεωρίες συνωμοσίας και τον παραλογισμό του πλήθους.

Όμως ο σοφός επενδυτής γνωρίζει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα:

Οι επενδυτικές αγορές δουλεύουν πάντα σαν προεξοφλητικός μηχανισμός.

Αυτό σημαίνει ότι κινούνται όχι με βάση τις σημερινές συνθήκες, αλλά αυτές που υπολογίζουν ότι θα ισχύουν στο μέλλον. Και γι’αυτό αλλάζουν απότομα κατεύθυνση, όταν προκύπτει κάποια αλλαγή στους υπολογισμούς τους.

Έρχεται ο μπαμπούλας!

Τις τελευταίες εβδομάδες κάποιοι μιλάνε για την επιστροφή μίας ξεχασμένης απειλής, που ταλαιπωρούσε τις οικονομίες και τις τσέπες μας τις προηγούμενες δεκαετίες: του φοβερού και τρομερού Πληθωρισμοοοοοοού. Με την τεράστια ρευστότητα που οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη ρίξει στις αγορές, και την οικονομική ανάπτυξη που όλοι περιμένουν αλλά ακόμα δεν έρχεται, κάποιοι αναλυτές προειδοποιούν ότι σύντομα το δολάριο και το ευρώ θα χάσουν την αξία τους, οι τραπεζίτες δεν θα προλάβουν να αυξήσουν έγκαιρα τα κεντρικά επιτόκια, και θα ξαναζήσουμε την διεθνή οικονομική ύφεση των ’70s.

Στην πραγματικότητα κάποιοι από αυτούς είναι συντηρητικοί οικονομολόγοι, που λένε τα ίδια για πάνω από μία δεκαετία χωρίς ακόμα να δικαιωθούν. Και κάποιοι άλλοι είναι οπαδοί του χρυσού (οι μεγαλύτεροι) ή των κρυπτονομισμάτων (οι νεότεροι) που ονειρεύονται την ημέρα που το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα καταρρεύσει…

Φυσικά υπάρχουν αρκετές χώρες που αντιμετωπίζουν σήμερα υπερπληθωρισμό και νομισματική υποτίμηση (Τουρκία, Βενεζουέλα, Αργεντινή). Όμως οι οικονομολόγοι έχουν εξηγήσει εδώ και πολλά χρόνια ότι ο υψηλός πληθωρισμός είναι σύμπτωμα μίας οικονομικής κρίσης, και όχι η αιτία της. Και αντίθετα από ότι πιστεύει ο Ερντογάν, τα υψηλά επιτόκια δεν προκαλούν τον πληθωρισμό, αλλά τον καταπολεμούν περιορίζοντας την διαθέσιμη ρευστότητα.

Τα κεντρικά επιτόκια είναι από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη. Και όταν οι (σοβαροί) οικονομολόγοι λένε ότι “η οικονομία θα επηρεαστεί από τον πληθωρισμό“, αυτό που πραγματικά εννοούν είναι:

“Όταν οι κεντρικές τράπεζες αναγκαστούν να αυξήσουν τα βασικά επιτόκια τους για να περιορίσουν τον πληθωρισμό, αυτό μεσοπρόθεσμα θα επηρεάσει αρνητικά τις τιμές των ομολόγων, και μετά και των μετοχών“.

Η σχέση μεταξύ των επιτοκίων, των τιμών των ομολόγων και των μετοχών, είναι μία στοιχειώδης αρχή της Χρηματοοικονομικής:

• Όταν τα επιτόκια πέφτουν, οι τιμές των ομολόγων στην αγορά αρχικά ανεβαίνουν, αλλά μακροπρόθεσμα τα νέα ομόλογα προσφέρουν μικρότερες αποδόσεις. Έτσι οι επενδυτές για να πετύχουν μία επιθυμητή απόδοση θα αγοράσουν περισσότερες μετοχές, με υψηλότερο ρίσκο και περισσότερη μόχλευση.
• Όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν, οι τιμές των ομολόγων στην αγορά στην αρχή πέφτουν, αλλά σταδιακά τα νέα ομόλογα προσφέρουν υψηλότερους τόκους με χαμηλότερο ρίσκο. Έτσι οι επενδυτές μπορούν να πετύχουν την ίδια απόδοση αγοράζοντας λιγότερες μετοχές με μικρότερη μόχλευση.

Οι κεντρικές τράπεζες ξέρουν πως όταν τα πράγματα στην οικονομία αρχίσουν να βελτιώνονται, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να επαναφέρουν τον πληθωρισμό και τα επιτόκια σε πιο φυσιολογικά επίπεδα. Ένα υψηλότερο (αλλά όχι υπερβολικό) επίπεδο πληθωρισμού είναι ο μόνος ανώδυνος τρόπος για να μειωθεί σταδιακά το κόστος εξυπηρέτησης των υπέρογκων κρατικών χρεών, που προέκυψαν από το τεράστιο “τύπωμα χρήματος” των τελευταίων χρόνων. Και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό, είναι να περιοριστεί σταδιακά η διάθεση ρευστότητας, καταρχήν με λιγότερες αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων, και στη συνέχεια με την αύξηση των επιτοκίων.

Έτσι οι προβλέψεις για επανεκκίνηση της διεθνούς οικονομίας (μάλλον) μέχρι το τέλος του έτους, σημαίνει πως από την μία οι κυβερνήσεις (μάλλον) θα αναστείλουν μέχρι τότε τα έκτακτα μέτρα ρευστότητας, και από την άλλη οι βιομηχανίες (μάλλον) θα δουν υψηλότερο πληθωρισμό στις τιμές των πρώτων υλών και των εμπορευμάτων. Άρα οι κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν (κάποτε) να αυξάνουν και τα κεντρικά επιτόκια τους, και οι κυβερνήσεις θα εκδίδουν (κάποτε) νέα ομόλογα με υψηλότερες αποδόσεις, μειώνοντας την πραγματική αξία των προηγούμενων εκδόσεων, και περιορίζοντας (κάποτε) την ρευστότητα στις μετοχικές αγορές.

Και μπορεί όλα αυτά τα “μάλλον” και “κάποτε” να σας φαίνονται ασαφή, όμως πιστέψτε μας: είναι το επικρατέστερο σενάριο που παίζει σήμερα στις επενδυτικές αγορές.

Μακροπρόθεσμα αυτό είναι το καλύτερο για την υγεία της διεθνούς οικονομίας. Όμως θα πρέπει πρώτα να περάσουμε μία περίοδο αποτοξίνωσης από το “τζάμπα χρήμα”, με χαμηλότερες αποδόσεις και κάποιες διορθώσεις τιμών, μέχρι να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Κάπως σαν τον Renton κλειδωμένο στο δωμάτιο του…

https://youtu.be/FgPgumQYxUs

Ένα μέλλον μηδενικών αποδόσεων;

Πόσο λοιπόν θα διαρκέσει αυτή η περίοδος προσαρμογής; Και πόσο πιο χαμηλές θα είναι οι αποδόσεις των επενδυτικών αγορών μέχρι τότε; Θα έχουμε αρκετά υψηλή οικονομική ανάπτυξη για να καλυφτεί η χασούρα από τα υψηλότερα επιτόκια; Μήπως καταντήσουμε σαν την Ιαπωνία, με μόνιμα μηδενική ανάπτυξη και επιτόκια; Ή μήπως ο πληθωρισμός μας πιάσει στον ύπνο και βρεθούμε σε μία νέα πιστωτική κρίση;

Αν ξέρετε την απάντηση, σας περιμένει μία θέση Αντιπροέδρου Επενδυτικής Στρατηγικής σε κάποια Goldman Sachs, Blackrock ή J.P. Morgan (ή στην Deutsche Bank, αν βαριέστε να τρέχετε εκτός Ευρώπης βρε αδελφέ…). Αλλά ακόμα και αν είστε, οι καλοπληρωμένοι ανταγωνιστές σας κάνουν εντελώς διαφορετικές προβλέψεις από εσάς…

Είναι στην ανθρώπινη φύση μας να προσπαθούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια το μέλλον μας. Και όταν δεν το καταφέρνουμε, γεμίζουμε με άγχος και φόβο.

Όμως είναι πάρα πολύ δύσκολο να προβλέψουμε τι ακριβώς θα κάνουν οι αγορές τα επόμενα χρόνια. Και όσο νωρίτερα το εμπεδώσουμε αυτό, τόσο καλύτερα θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε το επενδυτικό μας πλάνο, υπολογίζοντας τις θετικές και τις αρνητικές συγκυρίες.

Άρα τι μας μένει; Τίποτα άλλο παρά η παλιά, καλή μας διαφοροποίηση. Μπορεί ο παραδοσιακός (και ολίγον βαρετός) συνδυασμός από διεθνείς μετοχές και ομόλογα να καλύπτει μια χαρά τις ανάγκες του 90% των απλών επενδυτών, όμως εάν θέλετε οπωσδήποτε  να κάνετε το χαρτοφυλάκιο σας λίγο πιο ενδιαφέρον, μπορείτε να το εμπλουτίσετε με τις παρακάτω επιλογές:

– Ομόλογα δείκτη πληθωρισμού (inflation-linked bonds): Είναι κρατικά ομόλογα που πληρώνουν κυμαινόμενο τόκο, ανάλογα με τον πληθωρισμό της χώρας έκδοσης τους, όπως οι τίτλοι TIPS (Treasury Inflation-Protected Securities) που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ. Έτσι αν ο πληθωρισμός της χώρας αυξηθεί στο μέλλον, το ποσό του κουπονιού που πληρώνουν θα αυξάνεται και αυτό, σε αντίθεση με τον σταθερό τόκο ενός κλασικού ομολόγου. Από την άλλη, το ονομαστικό επιτόκιο που προσφέρουν είναι αρκετά πιο χαμηλό, ενώ αν ο πληθωρισμός μειωθεί και άλλο θα έχετε ακόμα μεγαλύτερη χασούρα.

– Χρυσός: Το αγαπημένο μέταλλο των κροίσων, συνήθως παρουσιάζει χαμηλή συσχέτιση με τις τιμές μετοχών και ομολόγων και είναι η παραδοσιακή λύση ασφαλείας σε συνθήκες υπερπληθωρισμού ή κρίσης. Σε φυσική μορφή (χρυσές λίρες, ράβδοι) οι αγοραπωλησίες απαιτούν αρκετές μέρες και δικαιολογητικά, ενώ και οι διαφορές στις τιμές αγοράς & πώλησης (spreads) είναι υψηλές. Από τη άλλη οι επενδυτικοί τίτλοι χρυσού, όπως παράγωγα ή Exchange Traded Commodities (ETC) είναι πιο εύχρηστοι, όμως μην ξεχνάτε πως τα κέρδη τους υπόκεινται κανονικά σε φορολογία 15%.

– Εμπορεύματα: Σε συνθήκες πληθωρισμού, τα παραγωγικά εμπορεύματα & υλικά (καύσιμα, πρώτες ύλες, τρόφιμα, μέταλλα, κλπ.) μπορούν να προσφέρουν καλές αποδόσεις με χαμηλή συσχέτιση. Οι επαγγελματίες παίζουν με παράγωγα εμπορευμάτων όπως Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (futures), όμως για τους απλούς επενδυτές υπάρχουν τα Commodity UCITS ETF που προσφέρουν ένα διαφοροποιημένο “καλάθι” εμπορευμάτων σε ένα πρακτικό και αφορολόγητο επενδυτικό προϊόν.

– Ακίνητα: Στην Ελλάδα όπου το 75% μένει σε ιδιόκτητο σπίτι, το δύσκολο θα ήταν να βρούμε κάποιον που δεν θέλει να έχει ακίνητη περιουσία. Όπως και ο χρυσός, διατηρεί την αξία του και προσφέρει προστασία από τον πληθωρισμό. Βέβαια η επιλογή και αγοραπωλησία ενός ακίνητου είναι μία δύσκολη διαδικασία, που διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες και έχει πολλά επιπλέον έξοδα, όπως ο “βραχνάς” του ΕΝΦΙΑ. Εναλλακτικά μπορεί κάποιος να επιλέξει κάποιον τίτλο ETF εταιρειών διαχείρισης ακινήτων (REIT UCITS) που προσφέρει κέρδη από τις μετοχές τους χωρίς φόρους, αν και οι τίτλοι αυτοί έχουν υψηλή συσχέτιση με τους υπόλοιπους μετοχικούς τίτλους και δεν προσφέρουν ιδιαίτερη διαφοροποίηση.

– Κρυπτονομίσματα & P2P lending: Οι πιο τολμηροί μπορούν να βάλουν ένα μέρος των χρημάτων τους σε ένα εναλλακτικό επενδυτικό μέσο, όπως το Bitcoin ή κάποια πλατφόρμα crowdfunding. Επειδή όμως τα μέσα αυτά είναι πολύ καινούργια, δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσο συσχετίζονται οι αποδόσεις τους με αυτές των μετοχών και ομολόγων. Και φυσικά μην ξεχνάτε ότι οι πλατφόρμες αυτές δεν ελέγχονται από τις επίσημες αρχές, και δεν μας προσφέρουν κάποια κάλυψη σε περίπτωση χρεωκοπίας ή απάτης.

Αρκετά όμως με όλα αυτά! Ας μην σας κουράζουμε άλλο με την θεωρία, και ας δούμε τι έκανε στην πράξη το χαρτοφυλάκιο μας το περασμένο εξάμηνο.

Πώς τα πήγαμε;

Στο περασμένο εξάμηνο το χαρτοφυλάκιο μας σημείωσε άνοδο +11,16%, και συνολικά από την έναρξη του τον Οκτώβριο του 2017 έχει πετύχει απόδοση 33,95%, με κέρδη €1.692,85.

Παρόλο που κάποιοι κλάδοι υπέφεραν τον προηγούμενο μήνα, η συνολική αγορά δεν ίδρωσε ιδιαίτερα. Ο δείκτης αναπτυγμένων μετοχών iShares Core MSCI World UCITS ETF ανέβηκε 19,93%, ενώ ο iShares Core MSCI Emerging Markets IMI UCITS ETF των αναπτυσσόμενων αγορών κατά 23,78%. Από την άλλη ο δείκτης ομολόγων μας Amundi ETF J.P. Morgan GBI Global Government Bonds UCITS ETF συνέχισε την χαλαρή πτώση του κατά -3,55%.

Ήταν ένα πάρα πολύ καλό εξάμηνο για το χαρτοφυλάκιο μας, που έχει καλύψει προ πολλού τις ζημιές από το “κραχ” του προηγούμενου Μαρτίου. Ήδη η αναλογία του έχει πάει στο 65% μετοχές / 35% ομόλογα, και δεν θα πρέπει να παραξενευτούμε εάν τους επόμενους μήνες δούμε μία ακόμα διόρθωση.

Πριν γίνει αυτό όμως, εμείς θα έχουμε κάνει την τακτική μας εξισορρόπηση για να κλειδώσουμε τα κέρδη μας και να επαναφέρουμε το προφίλ ρίσκου που έχουμε επιλέξει. Με την βοήθεια του υπολογιστή εξισορρόπησης μας, θα κάνουμε την τακτική μας εισφορά των €500, αγοράζοντας 10 τίτλους ETF ομολόγων (GGOV) και πουλώντας από 1 τίτλο μετοχών αναπτυγμένων (IWDA) και αναπτυσσόμενων χωρών (ΕΜΙΜ), φέρνοντας ξανά το χαρτοφυλάκιο μας στην αρχική κατανομή 50-10-40 που έχουμε επιλέξει.

Έτσι τώρα η αξία της επένδυσης μας έχει φτάσει στα €8,198.83, με €22,61 υπόλοιπο στο ταμείο μας. Όπως αναφέρουμε κάθε φορά, στο κόστος των συναλλαγών μας δεν υπολογίζουμε προμήθειες αγοράς των τίτλων, αφού αυτές θα διαφέρουν ανάλογα με την χρηματιστηριακή εταιρεία που έχουμε επιλέξει.

Και φυσικά εάν όλα αυτά σας φαίνονται πολύ κουραστικά, μπορείτε να επιλέξετε έναν τίτλο Multi-Asset ETF, που τα κάνει όλα αυτόματα και με ελάχιστο κόστος διαχείρισης.

Ραντεβού λοιπόν το επόμενο εξάμηνο, όπου ας ελπίσουμε ότι οι περισσότεροι θα έχουμε πια εμβολιαστεί, τα lockdowns θα είναι παρελθόν, και η καθημερινότητα μας θα έχει γυρίσει στο φυσιολογικό!

Το Ourwallet δεν είναι επενδυτικός σύμβουλος. Το χαρτοφυλάκιο αυτό είναι ενδεικτικό και δεν αποτελεί πρόταση για τις ανάγκες κάποιου συγκεκριμένου επενδυτή. Θα πρέπει να εξετάζετε οι ίδιοι τα χαρακτηριστικά των επενδυτικών τίτλων που σας ενδιαφέρουν, με βάση τις δικές σας ανάγκες και δυνατότητες.